مقدمه
شرکت‌های آب منطقه‌ای نقش حیاتی در مدیریت و بهره‌برداری از منابع آبی ایفا می‌کنند. با توجه به پیچیدگی و گستردگی وظایف این شرکت‌ها، شناسایی و توسعه قابلیت‌های کلیدی در سه سطح مدیریتی، عملیاتی و پشتیبانی ضروری است. این قابلیت‌ها به عنوان ستون‌های اصلی عملکرد شرکت‌های آب منطقه‌ای، تضمین‌کننده بهره‌وری، کارایی و پایداری منابع آبی کشور هستند.
۱. قابلیت‌های مدیریتی: راهبردهای کلان و هدایت سازمان
تدوین و اجرای استراتژی‌ها و خط‌مشی‌ها: شرکت‌های آب منطقه‌ای باید توانایی تعریف و اجرای استراتژی‌ها و خط‌مشی‌های سازمانی را داشته باشند. این شامل تهیه و پیشنهاد استراتژی‌ها، برنامه‌های عملیاتی و بودجه سالانه به هیئت مدیره و نظارت بر اجرای آن‌ها است.
مدیریت و ارزیابی ریسک: یکی از قابلیت‌های کلیدی مدیریت ریسک‌های مرتبط با پروژه‌ها و عملیات‌ها است که می‌تواند از وقوع بحران‌ها جلوگیری کند و واکنش مناسبی در مواجهه با آن‌ها فراهم آورد.
مدیریت منابع انسانی: مدیریت کارآمد نیروی انسانی از طریق نیازسنجی، جذب، آموزش و بهسازی، یکی از ارکان اصلی موفقیت در شرکت‌های آب منطقه‌ای است. تعیین حقوق و دستمزد، پاداش و نظارت بر عملکرد کارکنان در این بخش بسیار اهمیت دارد.
مدیریت روابط ملی و بین‌المللی: در مناطقی که منابع آبی مشترک با کشورهای دیگر وجود دارد، توانایی مدیریت همکاری‌های بین‌المللی و مذاکرات آبی با کشورهای همسایه بسیار حائز اهمیت است.
نظارت بر اجرای قوانین و مقررات: توانایی نظارت و تضمین اجرای دقیق قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های مربوط به فعالیت‌های شرکت از مهم‌ترین وظایف مدیریتی است که بر پایداری و انسجام فعالیت‌های شرکت تأثیر می‌گذارد.
۱. قابلیت‌های مدیریتی: راهبردهای کلان و هدایت سازمان
۲. قابلیت‌های عملیاتی: اجرای پروژه‌ها و مدیریت منابع
مدیریت منابع آبی: مدیریت کارآمد منابع آبی شامل برنامه‌ریزی و تخصیص منابع آب به بخش‌های مختلف (شرب، کشاورزی و صنعت)، و نظارت بر بهره‌برداری از منابع آبی است. این قابلیت شامل تعیین، تکمیل و به‌روزرسانی قیمت تمام‌شده آب نیز می‌شود.
مدیریت کیفیت منابع آب: نظارت بر کیفیت منابع آب و اجرای برنامه‌های کاهش آلودگی و حفاظت از منابع آبی، برای حفظ و بهبود سلامت منابع حیاتی است.
مدیریت ایمنی تأسیسات: نظارت بر ایمنی و کارکرد صحیح تأسیسات آبی و سدها، برای جلوگیری از حوادث و اطمینان از عملکرد پایدار آن‌ها اهمیت دارد.
مدیریت بحران و پدافند غیرعامل: شرکت‌های آب منطقه‌ای باید برنامه‌های جامع مدیریت بحران و پدافند غیرعامل را طراحی و اجرا کنند تا در شرایط اضطراری بتوانند به‌طور مؤثر از منابع و تأسیسات حفاظت کنند.
نظارت بر پروژه‌های اجرایی: این شامل نظارت بر اجرای دقیق پروژه‌های مرتبط با منابع آب، از مرحله مطالعات تا بهره‌برداری است که نیازمند هماهنگی و مدیریت دقیق است.
۳. قابلیت‌های پشتیبانی: ایجاد بسترهای لازم برای موفقیت سازمان
توسعه سیستم‌های اطلاعاتی و نرم‌افزاری: ایجاد و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی و نرم‌افزاری که بتوانند تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را پشتیبانی کنند، از مهم‌ترین نیازهای پشتیبانی شرکت‌ها است.
توسعه زیرساخت‌های فنی و تکنولوژیکی: استقرار و پیاده‌سازی سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیشرفته برای افزایش کارایی عملیات و پشتیبانی از فعالیت‌های شرکت ضروری است.
مدیریت مالی و اقتصادی: شامل برنامه‌ریزی و هماهنگی جهت تأمین منابع مالی مورد نیاز، ارزیابی بودجه، و مدیریت هزینه‌ها به منظور دستیابی به اهداف مالی شرکت.
برقراری تعاملات و ارتباطات مؤثر: شرکت‌های آب منطقه‌ای باید توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مدیریت تخصصی در شرکت مادر، وزارت نیرو، و سایر سازمان‌های مرتبط را داشته باشند.
نظارت بر امور حقوقی و قراردادها: توانایی مدیریت و نظارت بر عقد قراردادها با پیمانکاران و مشاوران و همچنین پیگیری امور حقوقی مرتبط با فعالیت‌های شرکت از وظایف حیاتی است.